Als één frontstaat valt dan vallen er meer
Grote rijken hebben te maken met vergelijkbare problemen. Het beheersen van uitgestrekte gebieden met diverse bevolkingsgroepen en het handhaven van de orde aan uitgestrekte gemeenschappelijke buitengrenzen vereist effectief bestuur, militaire macht en veel geld. Gedurende zijn bestaan breidde het Romeinse Rijk zich uit tot ver buiten zijn oorspronkelijke grenzen, waarbij het controle uitoefende over een groot deel van Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De verdediging van deze uitgestrekte gebieden, vooral de buitengrenzen, werd echter steeds moeilijker naarmate het rijk groter werd. Een combinatie van interne factoren en externe druk ondermijnde de stabiliteit en veiligheid van het rijk. Het verlies van buitenposten en grensgebieden begon met lokale opstanden en invallen, die steeds moeilijker te onderdrukken waren door het verspreide en overbelaste Romeinse leger. Deze verliezen versnelden de fragmentatie en uiteindelijke val van het West-Romeinse Rijk in de vijfde eeuw.
Naast het Romeinse Rijk hebben ook het Ottomaanse Rijk, het Britse Rijk en het Russische Rijk te maken gehad met de complexiteit van het handhaven van hun macht over uitgestrekte gebieden, wat uiteindelijk tot hun aftakeling heeft bijgedragen. De Verenigde Staten van Amerika hebben gekozen voor een andere benadering. Sinds de twintigste eeuw heeft de Amerikaanse macht zich meer gericht op geopolitieke invloed, militaire aanwezigheid in strategische regio’s en het bevorderen van internationale handel en politieke allianties, zoals de NAVO. Hoewel de Verenigde Staten niet te maken hebben met de traditionele uitdagingen van het beheren van uitgestrekte territoriale rijken, zijn er toch zorgen over de duurzaamheid van haar globale invloed, vooral in het licht van de dreiging door Rusland, China en Iran. Sinds een paar jaar test Rusland de macht van het Westen met de invasie van Oekraïne, steunt Iran openlijk terroristen in het Midden-Oosten en lijkt China weinig respect te hebben voor de burgers van Hong Kong en Taiwan.
Als één frontstaat valt dan vallen er meer. Omdat oud-KGB-agent Vladimir Poetin de vroegere grenzen van de Sovjet-Unie lijkt te willen najagen, staan Polen en Litouwen op scherp. Nu de rest van Europa nog. De Amerikanen en de West-Europeanen moeten meer uitstralen bereid te zijn Oekraïne voluit te blijven steunen. Een effectief Europees leger is onafwendbaar.
Amsterdam, 28 februari 2024
Jan Willem Sap
Voorzitter VDE