Neem van Rusland het vetorecht in de Veiligheidsraad af
Neem van Rusland het vetorecht in de Veiligheidsraad af
Ook al is het in Moskou op 30 september 2022 bezegeld met formele handtekeningen, de Russische annexatie van de Oekraïense regio’s Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson is illegaal. Het is in strijd met de territoriale integriteit van Oekraïne en het internationale recht. De referenda zijn schijnvertoningen geweest. Deze landroof door Poetin omvat ongeveer twintig procent van het territorium van Oekraïne. Poetin probeerde de annexatie te rechtvaardigen in een verwarde speech gericht tegen het Westen, waarin de annexatie werd gepresenteerd als het zogenaamd rechtzetten van de historie. Hij sprak over een historisch Groot-Rusland. Door de annexatie wil Poetin nu gaan uitstralen dat een aanval op de geannexeerde gebieden een aanval op de Russische federatie is. Echter hij heeft geen controle over die regio’s en de grenzen, er wordt nog volop gevochten. De speech van expansionist Poetin leidde direct tot het verzoek van Oekraïne om versneld lid te worden van de NAVO.
Uiteraard probeert Poetin het Westen bang te maken door te dreigen met in de inzet van tactische nucleaire wapens om de situatie aan het front voor hem te verbeteren. Hij lijdt grote verliezen door het succes van de Oekraïense troepen. Opmerkelijk is dat wanneer hij kernwapens zou inzetten in een of meer van de vier regio’s of waarschijnlijker de Krim, hij dan nucleaire wapens zou gebruiken in gebieden die in zijn visie kort geleden tot Rusland zijn gaan behoren. Het is duidelijk dat het niet goed gaat met Rusland. Sinds eind februari 2022 is sprake van toenemende arrestaties en de onafhankelijke media is monddood gemaakt. De bevolking is gedepolitiseerd en gedemoraliseerd. Poetin is emotioneel verhit geraakt. Hij lijkt minder goed te kunnen nadenken. Honderdduizenden dode Russen lijkt Poetin aanvaardbaar te vinden voor zijn doel, waarbij tevens met barbaarse wreedheid zoveel mogelijk ‘nazi-achtige’ Oekraïeners worden gedood.
Voor Oekraïne, de NAVO en de EU verandert er niet zoveel, want Rusland moest toch al helemaal vertrekken uit de Oekraïne, niet alleen uit die vier regio’s maar ook uit de Krim. Het Westen had al veel eerder feller moeten reageren op de annexatie van de Krim. Anders kunnen Oekraïne, Europa, ja de wereld nooit meer veilig zijn. Van de historie weten we dat Hitler niet stopte bij de ‘Anschluss’ (Oostenrijk en Sudetenland). Oekraïne heeft het erkende recht zichzelf te verdedigen nu het wordt aangevallen en het Westen zal doorgaan Oekraïne in die verdediging te steunen totdat alle Russen uit dat land zijn vertrokken. In een poging van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties om het optreden van Rusland te veroordelen, heeft Rusland zoals verwacht zijn veto gebruikt. Officieel is vredeshandhaving de belangrijkste taak van de VN. Het is duidelijk dat binnen het kader van de Verenigde Naties snel moet worden geregeld dat Rusland dit vetorecht wordt afgenomen. Anders zal met het blijven vertrappen van universele waarden door Rusland een donkere eeuw onafwendbaar zijn.
Een teken aan de wand is de vernieling van pijpleidingen in de Baltische Zee bij het Deense eiland Bornholm, zeer waarschijnlijk veroorzaakt door Russische onderwaterboten. Het gaat hier om twee Nord Stream-gasleidingen tussen Rusland en Duitsland. Er liep geen gas doorheen, maar de leidingen zaten wel vol. Dat gas is nu ontsnapt met forse schade voor het milieu. In feite gaat het om een terroristische aanslag tegen Europa, bedoeld om sociale onrust te veroorzaken bij de Europese burgers met oog op de koude winter. De energie-infrastructuur van Europa is in gevaar. De vernieling is een klap voor het idee van vrede door handel. Door de explosies kan Poetin tevens de aandacht afleiden van de annexatie en laat hij de Europese Unie zien waartoe hij in staat is. Afleiden is een beproefde methode in oorlogstijd. Met de explosies kan hij de voorpagina’s van kranten sturen. Om eventuele reparaties aan de gasleidingen te kunnen doen kan Poetin daarnaast gaan zeuren dat eerst de EU-sancties moeten worden opgeheven, maar dat is om militaire en politieke redenen onwenselijk.
De explosies waren heel dicht bij de nieuwe Baltic Pipe van Noorwegen naar Polen, een ‘gamechanger’ als het gaat om de afhankelijkheid van Rusland inzake energie. Met name voor Polen staat er veel op het spel. Na onderzoek van alle data zal wel duidelijk worden hoe het precies zit met de aanslag, welke acties de Russen hebben gepleegd. In potentie gaat het om een aanval van Rusland op lidstaten van de NAVO, hoewel er hierbij nog geen doden zijn gevallen in de Oostzee. Maar de Baltic Pipe is kwetsbaar. Dat geldt ook voor internetkabels. Volgens het VN-Handvest mogen staten zichzelf verdedigen en mogen zij reageren op een gewapende aanval. Dan zou ook artikel 5 NAVO-Verdrag geactiveerd kunnen worden. Het onderzoek is daarom belangrijk. NAVO-schepen, onderzeeboten en vliegtuigen dienen scherper te controleren op de Oostzee of Rusland bezig is met ondermijnende acties. De vraag wordt wel hoe lang de NAVO en de EU formeel buiten het conflict kunnen blijven.
Jan Willem Sap
Voorzitter VDE
1 oktober 2022