Een oorverdovende stilte
“Een oorverdovende stilte…” is uitgegeven naar aanleiding van het Grote VDE-Europadebat van 22 februari en 26 april 2007 en bevat bijdragen van:
-
Ruud Lubbers, Maastricht, Berlijn en verder;
-
Tiny Kox, Een beter Europa begin nu;
-
Jules Hosman, Uitgangspunten voor een nieuwe consensus in Nederland over Europa;
-
Thomas von der Dunk, Nederland heeft in Europa bondgenoten nodig;
-
Ben van der Velden, Zwijgen is het slechtste;
-
Jan Rood, Europa mist een verhaal;
-
Dennis Weber, Europese belastingconcurrentie: goed of slecht?, en
-
Paul Kapteyn, Op naar het nationale Europa-debat.
De VDE organiseerde begin 2007 in twee sessies het ‘Grote VDE-Europadebat’. Op 22 februari was het thema ‘Europa in de Nederlandse politiek: een oorverdovende stilte’ en op 26 april volgde het debat over ‘Belastingconcurrentie, een neerwaartse spiraal’. Aanleiding tot dit initiatief waren de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 22 november 2006 en de late en weinig effectieve oproep van SP-voorman, Jan Marijnissen, om deze stilte te verbreken. Het debat zelf was echter breder opgezet: hoe is over de jaren heen het onderwerp ‘Europa’ verschoven in de landelijke politiek, en wat zou daarvan verwacht kunnen worden?
Deze vragen zijn niet nieuw. Ondanks het toenemende belang van de Europese integratie is Europa nooit een publieke ‘issue’ geworden. De VDE dankt hier haar bestaansrecht aan. Slechts één keer vlamde het debat. Dat was tijdens de aanloop naar het referendum over de Europese Grondwet. Na een korte periode van openlijke verwarring is de gebruikelijke stilte teruggekeerd. Hoe komt het en wat is daar aan te doen?
Een verklaring is wellicht dat de politieke elite van de afgelopen decennia Europa welbewust klein heeft gehouden. De gewenste voortgang van de integratie zou niet zijn gediend met openbaarheid. Misschien speelt ook het onvermogen eenrol om een overtuigend beeld te schetsen van wat men voor heeft met Europa. En tot slot is er de angst, althans zo lijkt het, om met welke uitspraak dan ook de toorn van de kiezers over zich af te roepen. De laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer waren wat dat betreft een dieptepunt. Het politieke debat bleef strikt nationaal, terwijl Europa en de rest van de wereld steeds meer het lot van Nederland bepalen.
Deze struisvogelpolitiek is gevaarlijk. Europa is een grote vrije markt en over de controle van die markt en haar grote externe effecten op het milieu, de collectieve voorzieningen, defensie, buitenlandse politiek en politionele en justitiële zaken heeft Nederland alleen niets te vertellen. Speciale aandacht krijgt hier de Europese belastingconcurrentie die bij afwezigheid van Europees beleid hier en elders steeds opnieuw tot een verlaging van de belastingdruk dwingt. Ook deze concurrentie kan alleen worden beteugeld samen met de andere Europese landen; dat kan alleen op Europees niveau. Dus is de vraag waarom ook de huidige generatie politici volharden in het stilzwijgen van hun voorgangers, terwijl opening van zaken is geboden. Laat de politieke elite zeggen wat ze willen, laat ze daarover onderling debatteren, laat ze aanhang werven, voordat het te laat is en de meerderheid van de bevolking blijvend vervreemd is van het Europese project.
Sprekers bij het eerste debat waren in alfabetische volgorde Thomas von der Dunk (publicist), Jules Hosman (staalconcern Corus), Ruud Lubber (oud-premier), Tiny Kox (lid Eerste Kamer voor de SP), Jan Rood (hoogleraar internationale politieke economie aan de RUU en hoofd Europese studieprogramma’s van Instituut Clingendael) en Ben van der Velden (oud-correspondent van NRC Handelsblad). In het boekje zijn opgenomen hun schriftelijke bijdragen aan het debat dat onder de inspirerende leiding stond van Godelieve van Heteren (oud-lid van de Tweede Kamer voor de PvdA) en Kathelijne Buitenweg (lid Europees Parlement voor GroenLinks). De bijdrage van Jan Rood bestaat uit een samenvatting van wat hij bij het debat te berde bracht. De bijdrage van Dennis Webber (hoogleraar Europese ondernemingsbelastingen aan de UvA) bestaat uit een samenvatting van het college over de Europese belastingconcurrentie dat hij bij het tweede debat hield. De reeks artikelen worden afgesloten met een concluderende beschouwing van Paul Kapteyn, voorzitter van de VDE, een vereniging die zich zal blijven inspannen om de oorverdovende stilte te doorbreken.
Titel “Een oorverdovende stilte…” over de plaats van Europa in de Nederlandse politiek
Uitgave VDE
Jaar 2007
ISBN 97890808334538
Download hier de volledige tekst.