Op 4 mei 2023 bracht president Volodymyr Zelensky van Oekraïne een bliksembezoek aan Den Haag en Soesterberg. In het Nederlandse parlement voelde hij steun voor de dappere uitputtingsslag van zijn volk. Zelensky vroeg de Nederlanders om bij de nationale dodenherdenking ook de Oekraïense slachtoffers te gedenken, tevens de slachtoffers van vlucht MH17 veroorzaakt door een Russische raket. Dit was een begrijpelijk verzoek van de belegerde president. Oekraïne heeft na jarenlange discussies gekozen voor aansluiting bij het Westen. Dit is alleen maar versterkt door de Russische agressie. Dat Zelensky naar Nederland kwam had mede te maken met zijn zorgen over de Westerse steun in de strijd tegen Poetin. Zelensky wil doorvechten, al zullen nog veel mensen gaan sterven: ‘No Peace without Justice for Ukraine’.
Maar aan het front dreigen tekorten. Voor de strijd heeft Zelensky meer wapens en munitie nodig. De Europese Unie, in beginsel een vredesproject van ‘nooit meer oorlog’, probeert al een tijdje om de tekorten van het Oekraïense leger aan te vullen. Dat leger zou 7000 artilleriegranaten per dag gebruiken. De concrete behoeften en de wapenmarkt blijken echter ingewikkeld. Is er behoefte aan NAVO-spullen of juist aan spullen uit de Sovjettijd? Voorkomen moet worden dat de lidstaten van de Europese Unie elkaar gaan beconcurreren en de prijzen onnodig opdrijven. Onlangs hebben de lidstaten van de Europese Unie daarom besloten om collectief wapens aan te kopen en te produceren. Maar zal dit voldoende zijn om Oekraïne de oorlog te laten winnen? Komen de gevraagde tanks, wapens en munitie op tijd voor het Oekraïense voorjaarsinitiatief? Komt er voldoende geld beschikbaar om Oekraïne weer op te bouwen?
Op dit moment staat het leger van Zelensky tegenover een veel groter Russisch leger. De economische sancties van de Europese Unie lijken onvoldoende effect te hebben op de Russen. Poetin heeft geen behoefte aan vredesonderhandelingen en Zelensky eigenlijk ook niet. Steeds dichterbij komt het moment dat de Oekraïne zal moeten besluiten om Poetin en de Russische wapendepots openlijk aan te vallen. Het aantal droneaanvallen op opslagplaatsen van het Russische leger neemt toe. Onlangs stonden olietanks in Sevastopol op de Krim in brand. Tot nu worden de aanslagen niet opgeëist door Kyiv. Deze aanslagen zullen nodig zijn om het komende Oekraïense tegenoffensief te laten slagen. Hierdoor neemt de stress toe, zowel in Oekraïne als in Rusland en in de door Poetin bezette gebieden zoals de Krim.
Sinds februari 2022 is het Westen bereid geweest om te helpen bij de verdediging van Oekraïne, maar het wil niet betrokken raken in een rechtstreekse oorlog met Moskou. Juist door dit standpunt kan Poetin gewoon doorgaan met het politiek monddood maken van zijn eigen bevolking, het bombarderen van steden in Oekraïne en het sturen van Russische soldaten naar het front. Bij de bewuste bombardementen op steden gaat het om terreur en oorlogsmisdaden. Poetin heeft al duizenden Oekraïense kinderen naar Rusland kunnen deporteren. Mag hij blijven zitten op zijn zetel in het Kremlin?
De tijd is aangebroken dat het Westen de oorlog gaat stoppen. Waarschijnlijk kan de oorlog alleen eindigen door het verslaan van Poetin. Dat betekent dat Poetin meer moet worden bedreigd. Anders zal hij nog jaren doorgaan met zijn militaire operaties. Eerst moet Oekraïne met spoed lid kunnen worden van de Europese Unie. Daarnaast dienen de drie verzoeken van Zelensky te worden ingewilligd. In Den Haag vroeg Zelensky om F-16’s, een speciaal Oekraïnetribunaal en concreet uitzicht op NAVO-lidmaatschap. Als het NAVO-lidmaatschap nu niet mogelijk is omdat er sprake is van gevechten, kan men inderdaad uitzicht bieden op lidmaatschap van de NAVO als de oorlog voorbij is. Ondertussen zou men de NAVO-veiligheidsgaranties alvast kunnen uitbreiden naar het territorium van Oekraïne. Kyiv kan het beste met vliegtuigen worden beschermd. Premier Mark Rutte lijkt bereid om F-16’s over te dragen aan Oekraïne. Pas wanneer Poetin ervaart dat hij serieus wordt bedreigd, zal hij stoppen met zijn illegale agressie.
Jan Willem Sap
Voorzitter VDE
Amsterdam, 6 mei 2023