Door het geven van giften aan extreem-rechtse politici probeert Moskou de Europese samenleving te ondermijnen
De wereld staat in de fik. Steeds meer mensen willen daarom naar Europa komen om hier te werken. Buiten de Europese Unie zijn ongeveer acht kandidaten die in de chaos van deze wereld maar al te graag willen deel uitmaken van de interne markt en de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht. De Europese rechtsgemeenschap, de heerschappij van het recht, blijkt onmisbaar om kwetsbare natiestaten overeind te houden en te beschermen, omdat ze anders door Rusland worden opgegeten of worden overspoeld door illegale migranten (Von der Leyen, Rutte, Meloni). De inslaande raketten van Poetin spreken boekdelen, daar kan geen EU-marketingcampagne tegen op. Op de achtergrond speelt de concrete vraag: kunnen de Europeanen nog wel rekenen op de Verenigde Staten van Amerika als Donald Trump opnieuw president wordt? Of gaat hij destabilisering bevorderen? Voorlopig blijft de NAVO onmisbaar.
Als het gaat om de Europese Unie is er iets veranderd. Jaren geleden was het normaal om de Europese Unie overal de schuld van te geven: de eurocrisis, de migratiecrisis. In 2004 zag ongeveer 50 procent van de Unieburgers het lidmaatschap van de Unie als een goede zaak. In 2024 gaat het volgens de Eurobarometer intussen om 72 procent van de Unieburgers die positief staan tegenover de Unie. Dit verschil is behoorlijk. Tegenwoordig hoor je dat veel burgers met meer waardering naar de Europese Unie kijken, min of meer erkennend dat het statenverbond onmisbaar is geworden. Als de Europese Unie niet zou bestaan zou die alleen al om geopolitieke redenen waarschijnlijk direct worden opgericht. Voor daadkracht ligt een democratische federale Unie voor de hand.
De reden van deze verandering is dat het in de wereld steeds meer om veiligheid is gaan draaien. Veel burgers beseffen dat alleen een krachtige economische en militaire Europese Unie respect afdwingt bij een grootmacht als China. De dreiging door dictatoriale en autoritaire systemen, inclusief het sturen van asielzoekers, het bombarderen van steden en het dreigen met kernwapens door Poetin, wordt als serieus ervaren. Veel burgers weten inmiddels over het gevaar van propaganda uit Moskou. Dat is ook wel gebleken uit onderzoek door de Tsjechische geheime dienst. Door het geven van giften aan extreem-rechtse politici probeert Moskou de Europese samenleving te ondermijnen. Het vermoeden is dat de Brexit-campagne in Engeland ook deels is gefinancierd met Russisch geld. Dit speelt nu in Frankrijk en Oostenrijk en zelfs in Nederland en België zijn onderzoeken gaande naar Russische geldschieters en politici. Een Europese Unie die uit elkaar gaat vallen is in het belang van het imperiale Moskou.
In Europa is het besef gegroeid dat de Europese Unie noodzakelijk is om de burgers te beschermen. In dat licht vinden ook in Nederland veranderingen plaats. De PVV was altijd fel tegen de Europese Unie, maar zegt nu niet meer naar een Nexit te streven. De PVV neemt deel aan het hoofdlijnenakkoord. De nieuwe regering blijft expliciet steun geven aan Oekraïne, dat alleen al om geopolitieke redenen beschouwd moet worden als Europa. Op die manier weten de Russen waar de grens ligt. Europa moet meer bereid zijn de Europese waarden te verdedigen en dat vraagt om meer gemeenschapszin. Zorgelijk is dan dat de PVV heeft benadrukt de Europese Unie van binnenuit te willen oprollen. Niet alleen de opstelling tegenover Rusland, ook de relatie met premier Orbán van Hongarije kan een splijtzwam worden in het kabinet-Schoof.
Jan Willem Sap
Voorzitter VDE
Amsterdam, 16 juli 2024